Na zaproszenie Instytutu Książki w Krakowie jako przedstawiciel Gminnej Biblioteki Publicznej w Czerwonem, w terminie od 3 do 7 czerwca, uczestniczyłam w wyjeździe studyjnym do bibliotek niemieckich i austriackich. Seminarium „Biblioteka Nowa” skierowane było do bibliotek publicznych z całej Polski aplikujących do programu Infrastruktura Bibliotek. Województwo podlaskie reprezentowało trzech dyrektorów. Celem seminarium było odbycie wizyty studyjnej w najbardziej interesujących architektonicznie obiektach bibliotecznych oraz w bibliotekach, które realizują ciekawe programy czytelnicze. Na trasie wycieczki zwiedzaliśmy kolejno Bibliotekę i Centrum Nauczania wiedeńskiego Uniwersytetu Ekonomii i Biznesu zaprojektowaną przez słynną pracownię Zahy Hadid, architektki wyróżniającej się ekspresyjną twórczością. Bryła obiektu w Wiedniu została uformowana przez poziome i skośne linie i stanowi jeden z siedmiu budynków kampusu uniwersyteckiego.
Miejska Biblioteka w Augsbugu oraz Schwäbish Hall to biblioteki, które obejrzeliśmy drugiego dnia wyjazdu. Obie biblioteki w ciekawy sposób wzbogacają przestrzeń miejską, stanowiąc jeden z ważniejszych punktów życia kulturalnego i społecznego. Pierwsza z nich, o okrągłej bryle, przyciąga kolorowymi i nowoczesnymi rozwiązaniami technicznymi, dążąc do jak największej automatyzacji. Druga - zajmująca przestrzeń po centrum handlowym - dzięki swojej konstrukcji ze szkła i drewna wyróżnia się na tle innych obiektów, przyciągając tym samym wielu użytkowników.
Biblioteka Miejska w Stuttgarcie została zaprojektowanej przez koreańskiego architekta Eung Young Yi. Na elewacji tego ogromnego budynku słowo „biblioteka” zostało napisane w czterech językach - na północnej ścianie w języku niemieckim, zachodniej w języku angielskim, południowej w języku arabskim i wschodniej w języku koreańskim. Koncepcja architektoniczna przewidziała pomieszczenie o nazwie „serce biblioteki” nawiązujące do antycznej stylistyki.
Czwartego dnia seminarium udaliśmy się do Biblioteki w Norymberdze, Zwickau i Cottbus. Gmach biblioteki w Norymberdze został nadbudowany nad starymi murami średniowiecznej kamienicy. Nowoczesny budynek główny jest połączony ze starą częścią klasztorną, która wyposażona w piękny dziedziniec, obecnie z kawiarnią dla czytelników, znakomicie realizuje zadania wielofunkcyjnej biblioteki miejskiej. W skarbcu biblioteki norymberskiej przechowywane są zabytkowe księgi z IX wieku, a pierwsze świadectwo wypożyczenia książki pochodzi z wieku XIII.
Biblioteka Publiczna w Zwickau znajduje się w dawnym spichlerzu. Niemal zrujnowany budynek przywrócono do użytku i przeznaczono na potrzeby książnicy. Trzypoziomowy gmach posiada wysoki strych (także wielopoziomowy), w konstrukcji którego zachowały się wsporniki i elementy więźby z XV w. Wnętrze budynku zostało przebudowane, przystosowane do potrzeb placówki. Powstała piękna i zarazem funkcjonalna biblioteka o powierzchni 3,7 tys. m2.
Biblioteka Uniwersytetu Technicznego w Cottbus jest z kolei przykładem architektury awangardowej. Siedmiokondygnacyjny budynek o opływowych kształtach (taki sam wolny dostęp z każdej strony) skonstruowany na bazie betonu i żelaza otoczony szklaną fasadą pokrytą literami alfabetów całego świata spełnia wiele funkcji. Znajdziemy tu wypożyczalnie, czytelnie, mediatekę, sale wykładowe, konferencyjne itp. Schody zaprojektowano w kształcie śruby, która symbolicznie wkręca się w wiedzę.
Zwiedzane biblioteki w Austrii i Niemczech mają wiele elementów wspólnych, m.in. to, że posiadają wielkie powierzchnie, oprócz miejsca na zbiory, mają przestrzeń relaksacyjną wyposażoną w kanapy, stoliki i przeróżne elementy do siedzenia od krzeseł, wygodnych foteli, po leżaki, na których można poczytać a nawet się zdrzemnąć. Są kawiarnie, restauracje, automaty z napojami. Wypełnione użytkownikami - czytelnie z nowoczesnym sprzętem multimedialnym wpływają pozytywnie na atmosferę nauki. Tu chętnie spotykają się uczniowie, studenci, rodzice z małymi dziećmi, osoby dorosłe, niektórzy w bibliotekach spędzają całe dnie. Za korzystanie z usług bibliotek, zarówno w Austrii jak i w Niemczech, użytkownicy wnoszą roczną opłatę. Zwolnieni są uczniowie i studenci. Biblioteki stanowią centra edukacyjne i ważne miejsce życia kulturalnego mieszkańców odwiedzanych przez nas miast.
Teresa Skrodzka
Dyrektor GBP w Czerwonem
